Strah od kredita, kamate paprene

Bankarski sektor u Bosni i Hercegovini (BiH), u prvom polugodištu ove godine, zabilježio je mali rast ukupnih kredita od 1,8 odsto.

Njihov ukupan iznos na kraju tog perioda iznosio je 17,2 milijarde konvertibilnih maraka (KM), odnosno 8,8 milijardi eura.

Prema podacima Centralne banke BiH, tako slab rast, kako su naveli, posljedica je negativnog rasta kredita nefinansijskim, odnosno proizvodnim preduzećima od 2,5 odsto, koji čine 47,9 odsto ukupnih kredita, prenose Nezavisne novine.

Krediti plasirani sektoru stanovništva čine 44,8 odsto ukupnih kredita i za razliku od sektora nefinansijskih preduzeća bilježe stopu rasta od 5,1 odsto, dok krediti opštoj vladi i ostalim sektorima zajedno čine 7,3 odsto ukupnih kredita i zabilježili su pozitivan godišnji rast od 12,5 odsto.

Posmatrano po mesecima, vidljivo je da je stopa rasta kredita stanovništvu u BiH svakog meseca bilježila blagi pad, pa je tako u januaru ove godine iznosila šest, a u junu 5,1 odsto.

S druge strane, krediti preduzećima su tokom cijelog prvog polugodišta ove godine imali negativnu stopu rasta, koja je u najvećem procentu bila u februaru ove godine i iznosila 4,2 odsto.

Takvo stanje s kreditima, prema riječima Izvršnog direktora Udruženja ekonomista RS SWOT Saše Grabovca, samo je nastavak trendova iz nekoliko prethodnih godina i posljedica je slabog stanja u privredi.

"Preduzeća koja traže kredite očigledno nisu više sposobna, odnosno nemaju odgovarajuće obezbeđenje i od banaka nisu procijenjena kao validan primalac kredita, a stanovništvo se ustručava od uzimanja novih kredita zbog neizvjesnosti da li će zadržati radno mjesto i da li će dobiti plate", objašnjava Grabovac.

Profesor Ekonomskog fakulteta u Sarajevu Muris Čičić ističe da su banke navikle da izvlače ekstraprofit iz svojih aktivnosti i da radije ne plasiraju svoja sredstva u situaciji kad gotovo ne mogu da rade, a visoke kamate na kredite i dalje pravdaju "političkim rizikom", čak 20 godina poslije Dejtonskog sporazuma i prestanka ratnih dešavanja.